Τι είναι Οικοψυχολογία

Η συνειδητοποίηση του πόσο σημαντική είναι η φύση στην ψυχική και πνευματική ισορροπία του ατόμου, είναι τόσο παλιά όσο και ο κόσμος  και αναπτύχθηκε σε όλες τις ηπείρους μέσα από τη φιλοσοφία, την κουλτούρα, τη θρησκεία και τις επιστήμες .

Στη σύγχρονη επιστήμη της Ψυχής, κορυφαίοι ψυχαναλυτές έχουν αναφέρει την επίδραση της φύσης στην ανθρώπινη ψυχολογία στα γραπτά τους, όπως  ο Fromm και ο Jung. Συγκεκριμένα ο γερμανός  Erich Fromm, στο έργο του The Anatomy of Human Destructiveness (1973)-Η ανατομία της ανθρώπινης καταστροφής- εισάγει τον όρο «Βιοφιλία» που την  περιγράφει ως «παθιασμένη αγάπη της ζωής και ό, τι είναι ζωντανό». Ο όρος χρησιμοποιήθηκε αργότερα από τον Αμερικανό βιολόγο Edward O. Wilson στο έργο του Biophilia (1984), που πρότεινε ότι η τάση των ανθρώπων να επικεντρωθούν και να συνδεθούν με τη φύση και άλλες μορφές ζωής έχει, εν μέρει, μια γενετική βάση και υπάρχει η υποψία ότι η αυξημένη εξάρτηση του ανθρώπινου είδους από την τεχνολογία έχει οδηγήσει σε εξασθένιση της ανθρώπινης κίνησης για σύνδεση με τη φύση.

Για πολλά χρόνια, διεπιστημονικές μελέτες  ερευνούσαν τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι ανταποκρίνονται σε ανοιχτά πράσινα τοπία, διάσπαρτα δέντρα, βοσκοτόπια, νερά και υπερυψωμένα τοπία καταλήγοντας σε θετικά αποτελέσματα και οι όποιες προσεγγίσεις είχαν ποικίλους όρους που ισχύουν ακόμα και σήμερα: πράσινη ψυχολογία, πράσινη θεραπεία, παγκόσμια θεραπεία, οικολογία, σαμανική συμβουλευτική, οικοθεραπεία κ.α.  Η Οικοψυχολογία είναι μια προσέγγιση που αναδείχθηκε μέσα από τη διεπιστημονικότητα και είναι το αποτέλεσμα του προτεινόμενου διαλόγου μεταξύ της Ψυχολογίας και της Οικολογίας καθώς η κεντρική εστίαση της Οικοψυχολογίας είναι οι σχέσεις του ανθρώπου με τον ιστό της ζωής.

Ο όρος «Οικοψυχολογία«, γεννήθηκε το 1989 μέσα σε μια ομάδα ακαδημαϊκών του Berkeley – Robert Greenway, Elan Shapiro, Alan Kanner και Mary Gomes – που συναντήθηκαν για να συζητήσουν τη συμβολή που μπορεί να έχει η Ψυχολογία στη διαχείριση της σύγχρονης οικολογικής κρίσης. Σε αυτή τη θέση κινήθηκε και ο Τheodore Roszak o oποίος  επισημοποίησε τον όρο «Οικοψυχολογία» στο βιβλίο του «Η φωνή της Γης» (1992) («Τhe Voice of the Earth») όρος χρησιμοποιήθηκε ήδη σε ορισμένες περιπτώσεις για να περιγράψει το έργο άλλων ψυχολόγων και περιβαλλοντολόγων στο Berkeley. Ο Τheodore Roszak , ο οποίος είναι πρωτοπόρος στην κατανόηση της αντι-κουλτούρας, ενδιαφέρθηκε να διερευνήσει την εμπλοκή της πλανητικής υγείας και της ανθρώπινης ευημερίας.

«Ο στόχος της Oικοψυχολογίας είναι να ξεπεράσει το ιστορικό και επίμονο χάσμα ανάμεσα στην Ψυχολογία και την Οικολογία, να δούμε τις ανάγκες του Πλανήτη και εκείνες του ατόμου ως συνέχεια».

Theodore Roszak

 

Η Οικοψυχολογία –που προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις Οικολογία και Ψυχολογία  -ως μια νέα κατεύθυνση της επιστήμης της Ψυχολογίας, δημιουργήθηκε μέσα από την ανάγκη να περιληφθεί το φυσικό περιβάλλον ως ένας βασικός παράγοντας της ανάπτυξης της ψυχικής υγείας και ισορροπίας του ανθρώπου, παράγοντας που είχε παραλειφθεί αισθητά τα προηγούμενα χρόνια από τις ψυχοθεραπευτικές σχολές και να ερευνήσει πόση αμοιβαία βοήθεια μπορούν να δώσουν αυτές οι δύο νέες επιστήμες για να λύσουν τα πιο επίκαιρα προβλήματα που αντιμετωπίζουν αμφότερες.

Σε αυτά τα πλαίσια η Οικοψυχολογία δεν απέκτησε μόνο ακαδημαϊκό ενδιαφέρον αλλά και εφαρμόζεται πρακτικά και σε μεγάλα θεραπευτικά κέντρα του εξωτερικού καθιστώντας τη σοφία της φύσης, συνθεραπευτή στην ψυχική ισορροπία του ανθρώπου.

Πως λειτουργεί;

Η εφαρμόσιμη Οικοψυχολογία είναι μια  θεωρητική και πρακτική προσέγγιση στην εξισορρόπηση της ανθρώπινης ψυχής μέσα από την επίτευξη μιας πλανητικής ισορροπίας που με τη σειρά της θα ευεργετήσει και την ανθρώπινη ισορροπία.

Η αφύπνιση της συνειδητοποίησης μιας ευρύτερης γήινης ταυτότητας, μας επιτρέπει να προσεγγίζουμε το περιβάλλον με αυθόρμητο σεβασμό, αισθανόμενοι ένα ενεργό μέρος οικοσυστημάτων που είναι ευρύτερα και περίπλοκα. Επιπλέον, προάγει την ικανότητα να δουλεύουμε σε ομάδες με δημιουργικές και εποικοδομητικές συνέργειες, απαραίτητες για το μέλλον του ανθρώπινου είδους.

Σε θεωρητικό επίπεδο η αφύπνιση ακολουθεί τη συνειδητότητα και η συνειδητότητα καλλιεργείται με τη γνώση μέσω της εκπαίδευσης υπό τη μορφή σεμιναρίων, συνεδρίων και μελέτης.

Σε πρακτικό επίπεδο αυτό επιτυγχάνεται μέσα από βιωματικά εργαστήρια που αξιοποιούν τα  εργαλεία ψυχοθεραπείας από τις διαφορετικές σχολές σε μια ολιστική προσέγγιση. Συμπεριλαμβάνει το άμεσο βίωμα με τα στοιχεία της φύσης, τεχνικές χαλάρωσης και αφύπνισης των αισθήσεων, της προβολής και μεταβίβασης που συναντάμε στα εργαλεία της ψυχανάλυσης καθώς και ασκήσεις έκφρασης συναισθημάτων και εμβάθυνσης των εμπειριών.

«Ακριβώς όπως ήταν ο στόχος προηγούμενων θεραπειών για την ανάκτηση των καταπιεσμένων περιεχομένων του ασυνείδητου, έτσι ο στόχος της Oικοψυχολογίας είναι να ξυπνήσει την έμφυτη αίσθηση της περιβαλλοντικής αμοιβαιότητας που βρίσκεται μέσα στο οικολογικό ασυνείδητο. Άλλες θεραπείες επιδιώκουν να θεραπεύσουν την αποξένωση μεταξύ προσώπου και προσώπου, προσώπου και οικογένειας, προσώπου και κοινωνίας. Η Oικοψυχολογία επιδιώκει να θεραπεύσει την πιο θεμελιώδη αποξένωση μεταξύ του ατόμου και του φυσικού περιβάλλοντος.»

Theodore Roszak

Οικοψυχολογία ανά τον κόσμο

http://www.ecopsychology.org/

http://www.ecopsych.com/

http://www.naropa.edu/academics/masters/ecopsychology/index.php

http://www.prescott.edu/academics/concentrations/ecopsychology